Aberracja

W optyce nieprawidłowość odwzorowania przez soczewkę lub układ optyczny przedmiotów: obraz ich jest nieostry, zniekształcony lub zabarwiony. Odróżnia się aberrację geometryczną i chromatyczną (barwną).

Aberracja chromatyczna - aberracja barwna występująca w niektórych układach soczewkowych lub w pojedynczej soczewce, powodująca powstanie na obrazie barwnych otoczek zmniejszających ostrość obrazu. Otoczki te tworzą w skutek różnego załamywania się promieni poszczególnych barw (dyspersja światła przy jego załamaniu), czyli rozszczepianie światła białego na jego składowe barwne; ogniskowe dla różnych barw, czyli dla różnych długości promieniowania świetlnego, są różne, dlatego też promienie każdej z barw tworzą obraz w innej płaszczyźnie: promienie fioletowe- najbliżej soczewki (ogniskowa najkrótsza), promienie czerwone- najdalej od soczewki (ogniskowa najdłuższa).

Aberracja geometryczna - aberracja układów optycznych charakteryzująca się niedokładnością odwzorowania obrazu w świetle monochromatycznym (jednobarwnym); zależy od kształtów soczewek i zwierciadeł, od ich układów oraz od geometrii oświetlenia. Do aberracji geometrycznej należy głównie aberracja sferyczna, a ponadto koma, astygmatyzm, krzywizna pola obrazu oraz dystorsja.

Aberracja sferyczna - aberracja występująca w soczewce lub układach optycznych polegająca na tym, że promienie światła symetryczne w stosunku do osi optycznej, równoległe do niej lub wychodzące ze wspólnego punktu leżącego na tej osi, po przejściu przez soczewkę (lub układ optyczny) nie przecinają się w jednym punkcie, lecz na pewnej powierzchni. Aberracja sferyczna powodowana jest różnym stopniem załamywania promieni świetlnych przez poszczególne strefy soczewki: strefy bliższe brzegu soczewki załamują promienie silniej, mają więc krótsze ogniskowe niż środek tej samej soczewki. Aberrację sferyczną można zmniejszyć przez zmniejszenie otworu przysłony (zwężenie wiązki światła) oraz przez dobranie odpowiednich krzywizn soczewek i łączenie ich w układy zwane aplanatami.